مراسم اکران فیلم مستند "نامه های یک جاسوس نفتی" که با حضور وزیر نفت برگزار شد، با سخنان صریح و پرحاشیه بیژن زنگنه به پایان رسید. سخنانی که زنگنه در آن، از نفوذ کمونیسم اسلامی در تفکرات انقلابیون دهه ۱۳۵۰ و ناگفته های فراوان و البته ضرورت سکوتش در قبال نقش شاه و مصدق در نفت سخن گفت و به صراحت بیان کرد که آنچه در سیاست اهمیت دارد، منافع ملی است و دوست و برارد و رفیق در سیاست خارجی بی معناست.
به گزارش نکونیوز، وزیر نفت در این مراسم، قراردادهای امتیازی را بهترین نوع قراردادهای نفتی در جهان خواند و البته گفت که به دلایل متعدد امکان اجرای آن در ایران وجود ندارد و ما هم باید به سراغ مدل های قراردادی دیگر برویم. او همچنین با اشاره به موضوع فیلم مستنندی که به نمایش درآمد، از مضرات اسارت در تفکرات استخاره ای سخن گفت و از اینکه همه مسایل را با نگرش خیر و شر، و نیز صفر و صد می بینیم ابراز تاسف کرد.
مراسم اکران فیلم مستند نامه های یک جاسوس نفتی به کارگردانی مهدی افشارنیک، عصر پنجشنبه با سخنان لاهیجانیان، مشاور ارشد این فیلم در کوشک وزارت نفت آغاز شد. حضور طیف متنوعی از میهمانان در این مراسم، از مدیران نفتی تا شخصیتهای سیاسی و فعالان حوزه فرهنگی، جالب توجه
این حرف ها که «در جهان چه کسی دوست ما است» یا «فلان کشور برادر ماست» یعنی چه؟! به طور کلی برادر، دوست و رفیق همه در برابر منافع ملی تعریف میشوند، در زندگی و روابط سیاسی امروز نیز همینطور است؛ چرا که در دنیا نیز ائتلاف بین افراد صورت میگیرد. ما بخاطر منافع ملی با برخی افراد و جریان ها دوست میشویم، و به خاطر منافع ملی خود از برخی افراد دور میشویم. وظیفه ملی ما این است که منافع ملی را در درازمدت درنظر بگیریم؛ همچنانکه حکومت و نظام نیز اکنون همین کار را میکند
به نظر می رسید. از بین مدیران نفتی محمدجواد عاصمی پور مشاور وزیر نفت، غلامرضا منوچهری معاون مدیرعامل شرکت ملی نفت، سید پیروز موسوی مدیرعامل شرکت پایانههای نفتی، سید حمید حسینی عضو اتاق بازرگانی، سیدمهدی حسینی رییس کمیته بازنگری قراردادهای نفتی، از فعالان سیاسی افرادی همچون حسین کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی، عباس عبدی، مصطفی تاج زاده، ابراهیم اصغرزاده، مجید فراهانی، غلامرضا حیدری نماینده تهران در مجلس، ولی الله شجاع پوریان عضو شورای شهر تهران، و از طیف فرهنگی نیز علاوه بر جمعی از فعالان و خبرنگاران هنری، سعید رشتیان رئیس انجمن تهیه کنندگان مستند ایران در این مراسم حضور داشتند.
لاهیجانیان مشاور ارشد فیلم در ابتدای مراسم گفت :از دیرباز حضور خارجی ها در نفت با روایت های مختلفی روبرو بوده است. پس از فراز و نشیب های مختلف تصویب قراردادهای جدید نفتی ما تصمیم گرفتیم فیلمی در این خصوص بسازیم. وی ادامه داد : این فیلم در بخش خصوصی ساخته شده و از نظرات بخش های مختلف صنعت نفت استفاده شود. حامیان مالی این فیلم از ساخت این اثر حمایت کرده و شرکت های دولتی نفتی فقط تدارک تولید این اثر را بر عهده داشته اند.
در ادامه، مستند نامه های یک جاسوس نفتی به نمایش درآمد. مستندی که مملو از اشاراتی بود که از مطلق انگاری درباره نفی یا اثبات حضور خارجی ها در ایران و بویژه صنعت نفت ایران حکایت داشت و جالب این بود که این مطلق انگاری نه صرفا در بین مردم عادی مناطق نفتخیز جنوب کشور، بلکه گاه در سخنان برخی مسوولان نیز به چشم می آمد. در این میان، روایاتی از درخت متفاوت جزیره نفتخیز خارک که ریشه های آن در بیرون خاک است و برخی از اهالی آن را مقدس می شمارند و برخی دیگر آن را همچون سایر درختها می دانند، در لحظات مختلف فیلم به کمک مخاطب می آید تا درک ساده تری از این مطلق انگاری از حضور خارجی ها در صنعت نفت دست یابد. ضمن اینکه تصاویر مستندی از آبادان قدیم یا کارگران صنعت نفت در سالهای آغازین اکتشاف نفت و همچنین تصاویر حمله به سکوی خارک در سال ۱۳۶۷، وجه مستند فیلم را تقویت کرده و بر جذابیت آن می افزود.
پس از اکران فیلم، مهدی افشارنیک کارگردان فیلم، در سخنان کوتاهی ضمن خیرمقدم به حاضران و تقدیر از وزیر نفت و کلیه افرادی که در ساخت این فیلم همراهی کردند، به موضوع فیلم پرداخت و ابراز امیدواری کرد روزی شاهد از بین رفتن نگرش های سیاه یا سفید نسبت به مسایل مختلف از جمله صنعت نفت در کشور باشیم.
سپس وزیر نفت پشت تریبون قرار گرفت و گفت: این فیلم بدون شک بسیار دیده خواهد شد و امیدواریم اثر گذار باشد، من به شخصه به مسائل فرهنگی علاقهمند هستم و مباحث بسیاری درباره تاریخ نفت دارم که بازگو کنم اما نمیتوانم چیزی بنویسم و یا بگویم، به این دلیل که اکنون همه چیز زنده است و افراد هستند و برای گفتن حرفهایم باید آنقدر مراقبت کنم که تقریبا باید سکوت کنم! به این دلیل که بسیاری از روایتهای رایج را قبول ندارم و اعتقادم با آن روایت رایج متفاوت است؛ بنابراین فعلا مصلحت نیست چیزی بگویم.
وی افزود: متاسفانه همه نشسته ایم و منتظریم نفت کشور را زنده کند، نفت مگر چقدر درآمد دارد؟! نفت میتواند موتور محرک باشد بخصوص در مرحله توسعه، اما برای آینده تنها نمیتوان به نفت فکر کرد.
وزیر نفت ادامه داد: صحبتهای بسیاری دارم در باره نقشی که در آن زمان شاه در نفت داشته است، کارهایی که کردهاند برنامهها، راهبردهایی که در زمان مصدق بوده،
جایی گفتم بهترین قرارداد عالم، قرارداد امتیازی است که میدانی را به شرکتی برای درازمدت و مالکیت میدان را برای ۴۰، ۵۰ سال بدهیم. اما به دلایل سیاسی، تاریخی، اجتماعی و فرهنگی نمیتوانیم این کار را انجام بدهیم. چیزی که نمیتوان از لحاظ اجتماعی و فرهنگی در آن عمل کرد، تلاش بیهوده میکنیم و نمیتوانیم، ممکن است به طور مثال ۴۰ سال دیگر بپذیرند. اما اگر چیزی اشکال دارد اصلاح میکنیم، تغییر میدهیم. همچنانکه الگوی قراردادهای جدید نفتی را تغییرات بسیاری دادیم و با این کار، نشان داده ایم انسانهای متحجری نبودیم، اهل اصلاح و تعامل هستیم. اصولا اینکه ۴۰ یا ۵۰ سال بر سر حرف خود بمانیم درست نیست؛ اگر چیزی اشتباه است، باید آن را اصلاح کنیم
جاهایی که رفتند، کارهایی که شد، نقشی که روسها و اتحاد جماهیر شوروی داشتند و کارهایی که کردند. بحثهای بسیاری وجود دارد و اینکه باید ببینیم اکنون افکار ما کجاست و چه کسانی برآن تاثیرگذارند.
زنگنه افزود: این فیلم آغازی بود و امیدواریم ادامه یابد، حضور نخبگان و کارشناسان در این مراسم را نشانه خوبی برای تغییر میدانم، باید به تحول صنعت نفت فکر کنیم و به صنعت نفت ایران به آن اندازه که اهمیت دارد به آن اهمیت دهیم.
وی تصریح کرد: مسئلهای که حدود ۱۶۰ تا۱۷۰ سال است که گرفتار آن هستیم؛ دعوای روس و انگلیس در ایران است، در ابتدا روس و انگلیس، شرق و غرب تلقی نمیشدند و پس از انقلاب اکتبر ۱۹۱۷شرق و غرب مطرح شد. پس از دعوای روس و انگلیس، مارکسیسم آمد و از دهم پنجم مارکسیسم اسلامی به ایران وارد شد و بر تفکر مسلمانان تاثیر عمیقی برجا گذاشت و بی شک تعیین کننده ترین و اثرگذارترین تفکرات حتی بیش از تفکرات علوی و فاطمی بوده است. شخصا هم همیشه سعی میکنم آثار مارکسیسم اسلامی را از ذهن خود پاک کنم؛ اما نمیشود.
وزیر نفت با اشاره به صحبتهای افشارنیک گفت: ما در ایران گرفتار تفکر استخارهای هستیم، همه چیز را به سرعت میخواهیم بدانیم خیر است یا شر. درحالیکه زندگی مانند کامپیوتر صفر و یک نیست، بلکه مجموعهای از خیر و شر است. جامعه و روابط انسان و روابط بین الملل بسیار پیچیده است، اصلا نمیتوان با یک کلمه خوب یا بد، خیر یا شر روابط را حل کرد. اینکه صراحتا بگوییم این کار به نفع است یا به ضرر، خارجی خوب است یا بد را نمیتوان در قالب یک کلمه پاسخ داد. پاسخ دادن به این گونه سوالات عقلانیت میخواهد و سخت ترین کار عالم عقلانیت و فکر کردن است، باید یاد بگیریم بیش از پیش فکر کنیم؛ چراکه با احساس نمیتوان تصمیم گیری کرد.
وزیر نفت با تاکید بر اینکه «واقعا باید ببینیم منافع ملی ما چیست»، گفت: این حرف ها که «در جهان چه کسی دوست ما است» یا «فلان کشور برادر ماست» یعنی چه؟! به طور کلی برادر، دوست و رفیق همه در برابر منافع ملی تعریف میشوند، در زندگی و روابط سیاسی امروز نیز همینطور است؛ چرا که در دنیا نیز ائتلاف بین افراد صورت میگیرد. ما بخاطر منافع ملی با برخی افراد و جریان ها دوست میشویم، و به خاطر منافع ملی خود از برخی افراد دور میشویم. وظیفه ملی ما این است که منافع ملی را در درازمدت درنظر بگیریم؛ همچنانکه حکومت و نظام نیز اکنون همین کار را میکند.
زنگنه عناصر فرهنگی را جزو اثرگذارترین عوامل دانست و افزود: باید افراد را به فکر بیندازیم تا درست تصمیم بگیرند و با احساسات تصمیم نگیرند. اطلاعات باید فرآورش شوند و فکر شوند و با نظریه و تئوری سنجیده بشود؛ بنابراین باید تصمیم بگیریم، سپس آثار آن را ببینیم و درصورت لزوم اصلاح کنیم و بر آن تعصبی نداشته باشیم. هیچ چیزی در رابطههای مادی زندگی و حوزه حکومتی مقدس نیست.
وی اظهار کرد: جایی گفتم بهترین قرارداد عالم، قرارداد امتیازی است که میدانی را به شرکتی برای درازمدت و مالکیت میدان را برای ۴۰، ۵۰ سال بدهیم. اما به دلایل سیاسی، تاریخی، اجتماعی و فرهنگی نمیتوانیم این کار را انجام بدهیم. چیزی که نمیتوان از لحاظ اجتماعی و فرهنگی در آن عمل کرد، تلاش بیهوده میکنیم و نمیتوانیم، ممکن است به طور مثال ۴۰ سال دیگر بپذیرند. اما اگر چیزی اشکال دارد اصلاح میکنیم، تغییر میدهیم. همچنانکه الگوب قراردادهای جدید نفتی را تغییرات بسیاری دادیم و با این کار، نشان داده ایم انسانهای متحجری نبودیم، اهل اصلاح و تعامل هستیم. اصولا اینکه ۴۰ یا ۵۰ سال بر سر حرف خود بمانیم درست نیست؛ اگر چیزی اشتباه است، باید آن را اصلاح کنیم.
زنگنه با تاکید بر اینکه «کلید حل مشکلات کشور تعقل و فکر کردن است»، تصریح کرد: بسیاری از چیزها نسبی است، خوبیها و بدیها در کنار هم هستند. لازم نیست حتما با طرف مقابل خود دشمن و یا دوست باشیم. جاهایی که با هم مشترکات داریم کار میکنیم و به جلو میرویم و جاهایی که اختلاف داریم خیر، برخی مواقع با هم دوستیم و گاهی هم با هم اختلاف داریم.
وی با تاکید بر اینکه «نباید استدلال ما این باشد که یا باهم جنگ میکنیم و یا
با نفت نمیتوان سی هزار دلار درآمد سرانه داشت، بلکه موتور اصلی کشور کارآفرینی و خلاقیت است نه اینکه همه نشستیم و منتظریم نفت کشور را زنده کند. نفت مگر چقدر درآمد دارد؟ ما اگر روزانه ۶ میلیون بشکه نفت تولید کنیم و به ازای این ۲ میلیون بشکه ۱۰۰ هزار میلیارد تومان هم درآمد اضافه شد، اتفاقی نمیافتد. یک مصوبه افزایش ۲۰ درصدی حقوق میدهند و کل پول تمام میشود! پس نفت میتواند موتور محرک باشد بخصوص در مرحله توسعه، اما برای آینده تنها به نفت نمیتوان فکر کرد
برادر هستیم»، اذعان داشت: عدهای یا شعار میدهند «آزاد باید گردد» و یا «اعدام باید گردد»؛ درحالیکه میان آزادی و اعدام هزاران حکم دیگر وجود دارد. به قول بازیگر فیلم «مارمولک»، هزاران راه و مسیر برای رسیدن به خدا وجود دارد. در مسایل سیاسی و اجتماعی هم، فرد نخبه جوگیر فضا نمیشود و سعی میکند اثرگذار باشد.
وزیر نفت با انتقاد به صحبتهای برخی افراد در مورد منابع نفتی ایران گفت: میگویند ارزش ایران به این است که ثروتهای بیکران زیرزمینی دارد، اما من چون مهندس هستم و با اعداد و ارقام سروکار دارم این مسایل و حرفهایی مبالغه آمیز همچون بیکران، عظیم، بسیار زیاد را نمیپذیرم!
وی اظهار کرد: جمع کل مخازن ما به ۱۵ هزار میلیارد دلار نمیرسد، بنابراین درآمد سرانه به پنج هزار دلارهم نمیرسد، خود این ۱۵ هزار میلیارد دلار درآمد سرانه یک سال آمریکاست. پس ما ملت ثروتمندی نیستیم توهم ثروتمندی داریم، امابه این معنا نیست که نفت نمیتواند بر راه انداختن موتور توسعه کشور بی اثر باشد.
زنگنه با انتقاد از برخی افراد در باره درآمدهای نفتی گفت: برخی میگویند نفت ۵۰ دلاری ما را میگیرند با محصولات پتروشیمی ۱۰۰۰دلاری به ما پس میدهند. حرفی بی منطق تر از این وجود ندارد. آن پتروشیمی چهار میلیارد دلار سرمایه گذاری کرده است. پس اینطور نگوییم، عوام میگویند پس ۹۵۰ دلار در این میان چه میشود؟ لابد آنها را میخورند!
وی ادامه داد: با نفت نمیتوان سی هزار دلار درآمد سرانه داشت، بلکه موتور اصلی کشور کارآفرینی و خلاقیت است نه اینکه همه نشستیم و منتظریم نفت کشور را زنده کند. نفت مگر چقدر درآمد دارد؟ ما اگر روزانه ۶ میلیون بشکه نفت تولید کنیم و به ازای این ۲ میلیون بشکه ۱۰۰ هزار میلیارد تومان هم درآمد اضافه شد، اتفاقی نمیافتد. یک مصوبه افزایش ۲۰ درصدی حقوق میدهند و کل پول تمام میشود! پس نفت میتواند موتور محرک باشد بخصوص در مرحله توسعه، اما برای آینده تنها به نفت نمیتوان فکر کرد.
وزیر نفت با اشاره به صحبتهای رئیس جمهوری فرانسه گفت: ماکرون گفت من میخواهم فرانسهای بسازم که مردم برای دیدن آینده اش به آنجا بیایند نه برای دیدن تاریخ و گذشته اش. اکنون مردم به پاریس و فرانسه میآیند که تاریخ ما راببینند، ما آیندهای نداریم فقط گذشته ما را میبینند، آنچه که گذشتگان برای ما میراث گذاشته اند، ما برای آینده هیچ چیزی نداریم به دنیا بدهیم. این صحبت بسیار مهمی است و ما هم باید چنین نگاهی به روند توسعه کشور داشته باشیم.
زنگنه تاکید بر اینکه «باید با تکنولوژیهای نو و زمینههای دیگر برای آینده کشور برنامهریزی کنیم»، اظهار کرد: نفت فقط میتواند به عنوان یک بخش سنتی اقتصاد مانند یک موتور استارت حرکت را بزند و موتور اصلی اقتصاد را در کشور تحرک بدهد.
وی اذعان داشت که کشورهای دیگر نیز نفت دارند؛ اما تاثیر تعیینکنندهای بر اقتصادشان ندارد و با عقل و خلاقیت خود به پیشرفت میرسند.
وزیر نفت در پایان اظهار کرد: باید سعی کنیم همه مسائل را فقط خیر و شر را نبینیم بلکه شر عامل رشد آگاهانه و هوشمندانه به سمت خیر شود؛ همچنین منافع ملی را اصل درنظر بگیریم، خدمتگذار مردم و جوانان کشور باشیم و از هر امکانی با ملاحظه عقلانیت برای توسعه کشور استفاده کنیم.