اسناد پاناما و ماجرای رسوایی مالیاتی، داستان چیست؟
چند روز بیشتر از پخش شدن اسناد مالیاتی که به نام اسناد پاناما یا اوراق پاناما مشهور شده، بیشتر نمیگذرد. این سندها که دربارهی فرار مالیاتی سران کشورها، آدمهای مشهور، بازیگران و سیاستمداران معروف دنیا بوده است، حالا بعد از نزدیک به ۴۰ سال کلی سر و صدا به پا کرده است. داستان اسناد پاناما چیست؟ ماجرا از کجا آب میخورد؟ حالا که این همه اتفاق عجیب افتاده، چه مجازاتی در انتظار آدم بدهاست؟ آخرین خبرها را چطور و از کجا دنبال کنیم؟ چطور در شبکههای مجازی نظرمان را درباره اسناد پاناما بگوییم یا حتی به این موضوع بخندیم؟
تاریخ انتشار : جمعه ۲۰ فروردين ۱۳۹۵ ساعت ۱۳:۳۶
چند روز بیشتر از پخش شدن اسناد مالیاتی که به نام اسناد پاناما یا اوراق پاناما مشهور شده، بیشتر نمیگذرد. این سندها که دربارهی فرار مالیاتی سران کشورها، آدمهای مشهور، بازیگران و سیاستمداران معروف دنیا بوده است، حالا بعد از نزدیک به ۴۰ سال کلی سر و صدا به پا کرده است. داستان اسناد پاناما چیست؟ ماجرا از کجا آب میخورد؟ حالا که این همه اتفاق عجیب افتاده، چه مجازاتی در انتظار آدم بدهاست؟ آخرین خبرها را چطور و از کجا دنبال کنیم؟ چطور در شبکههای مجازی نظرمان را درباره اسناد پاناما بگوییم یا حتی به این موضوع بخندیم؟
اسناد پاناما از کجا آمد؟ یک سال پیش بود که یک منبع ناشناس آلمانی که در یک دفتر وکالت در کشور پاناما کار میکرد، با پرتیراژترین روزنامهی آلمان تماس گرفت و گفت حاضر است فقط به شرطی که مسئولان روزنامه قول بدهند، نام و هویت او را مخفی نگه دارند، اسناد محرمانه و خاصی را در اختیار آنها بگذارد.
از کجا معلوم اسناد پاناما راست باشد؟ بررسی صحت و سقم مدارک ۹ ماه تمام طول کشید. روزنامهی زوددویچه تسایتونگ که برای اولین بار این اسناد را در اختیار گرفته، آن را به کنسرسیوم بینالمللی روزنامه نگاران تحقیقی سپرد تا دربارهی واقعی بودن این سندها تحقیق کنند. دست آخر مشخص شد که تمام این سندها راست هستند.
نقش شرکت پانامایی موساک فونسکا در اسناد پاناما چی؟ شرکتی که این اسناد محرمانه از داخل آنها درز کرده است، یک شرکت حقوقی پانامایی به نام «موساک فونسکا»ست. بخشی از کار این شرکت حقوقی به عهده گرفتن وکالت آدمهای شناخته شدهی مهم دنیا و سیاستمداران بوده و دربارهی روش مدیریت داراییشان به آنها مشاوره میداده است. این شرکت ۳۹ ساله از همان اوایل تاسیسش از سال ۱۹۷۷ در کار مشاوره دادنهای خاص بوده است. اسناد منتشر شدهای که حالا کلی در دنیا سر و صدا به پا کرده، مربوط به یک شرکت در کشور پاناماست، به همین خاطر به نام «اسناد پاناما» مشهور شده است.
اینهمه کشور، چرا پاناما؟ پاناما یکی از بهشتهای مالیاتی است. بهشت مالیاتی یعنی کشوری که نرخ مالیاتش کم است و سیاست پنهانکاری خاصی دارد. بعضی از این کشورها اصلا مالیاتی در نظر نمیگیرند. جزایر کایمن، باهاما سوییس، هلند، ایرلند، لوکزامبورگ، جزیره چنل، برمودا، هنگ کنگ و سنگاپور کشورهایی هستند که در جهان به عنوان بهشتهای مالیاتی شناخته میشوند. آمارها نشان میدهد که فقط ایالات متحدهی آمریکا سرمایهگذاریهای هنگفتی را در این کشورها داشته و هر دوسال یکبار تقریبا ۲۰ درصد (و در مواردی ۲۰۰ درصد) سرمایه بیشتر وارد این کشورها شده است. چه کشوری است که از پول بدش بیاید؟
چه کسانی درگیر اسناد پاناما شدهاند؟ اسناد پاناما یعنی تمام سندهای مالی و اسناد مربوط به موکلهای شرکت موساک فونسکا از اواخر دههی ۱۹۷۰ تا ۲۰۱۶ میلادی که برای فرار مالیاتی و خدماتی مشابه با آن مشاوره گرفتهاند. حداقل ۶۰ کشور با انتشار این سندها درگیر شدهاند، کسانی که فکرش را هم نمیکردید. نمونهاش آمیتا پاچان، هنرپیشهی مشهور هندی و لیونل مسی، فوتبالیست آرژانتینی.
دقیقا در پاناما و بهشتهای مالیاتی چه کاری انجام میشود؟ ممکن است فکر کنید، تنها دلیل محبوبیت بهشتهای مالیاتی برای ثروتمندان این است که میتوانید حساب بانکی پر و پیمانتان را در بانکهای آن کشورها باز کنید و تقریبا مطمئن باشید که اطلاعات حسابتان لو نمیرود. این البته بخشی از مزیتهای بهشتهای مالیاتی مثل پاناما و سوییس است. کارکرد دیگر بهشتهای مالیاتی – که در اسناد پاناما به آنها اشاره شده – این است که، میتوانند رد پولهایی که گرفتهاید را با به ثبت رساندن شرکتهای صوری گم کنید. مزیت بزرگ بهشتهای مالیاتی این است که میتوانید شرکتهایتان را به صورت گمنام و بدون اینکه نام صاحب شرکت لو برود، ثبت کنید. روش دور زدن پرداخت مالیات هم به این صورت است. شما پولتان را به نام شرکتی که در یک «بهشت مالیاتی» ثبت شده، منتقل میکنید و بعد پول را از این شرکت برمیدارید. فرض کنید یک فوتبالیست میخواهد بخشی از دستمزدش را بدون پرداخت مالیات دریافت کند. او از کارفرمایش میخواهد تا پول او را به نام شرکتی که در پاناما به ثبت رسیده واریز کند. بعد آن شرکت تمام یا بخشی از آن پول را به صورت وام در اختیار آن فوتبالیست میگذارد. وامی که بهره ندارد اما اگر هم بهره داشته باشد، حکم «از این جیب به آن جیب» را دارد و دوشواری ندارد!
آخرش که چی؟ آخرش اینکه تمام پولهایی که در طول این چند ده سال منتقل شده و خرج شدهاند، هیچ جریمهای ندارند. چون اگر جریمهای وجود داشته باشد، هیچ سازمان بینالمللی خاصی وجود ندارد که بتوانید پول جریمه را به حساب آن سازمان بریزید. در چنین شرایطی قرار نیست هیچ پولی به هیچ کشور یا سازمانی بازگشت داده شود. فقط روسیاهی به دوستان خلافکار و پولدار میماند.
آخرین خبرها درباره اسناد پاناما را از کجا بخوانیم؟ آخرین خبرها و اتفاقات مربوط به اسناد پاناما در سایت «کنسرسیوم بینالمللی روزنامهنگاران تحقیقی» منتشر میشود. اگر دنبال خبرهای موثق و دست اول هستید، میتوانید سایت ICIJ را ببینید.
توییتها و پیامهای خواندنی درباره اسناد پاناما نوشتهها و اظهارنظرهای مختلف درباره اسناد پاناما به صورت لحظهای به روز میشود. به همین خاطر بهتر است خودتان در این کوران نوشته دنبال چیزهایی که میپسندید، بگردید. استفاده از هشتگ کارتان را راحتتر کرده است. میتوانید این هشتگها را در بخش جستوجوی شبکههای اجتماعی سرچ کنید تا مطالب مرتبط با اسناد پاناما یا اوراق پاناما برایتان نمایش داده شود.
#پاناما – #اسناد_پاناما – #اوراق_پاناما – #Panama – #Panamapapers
نکته: اسناد پاناما یا اوراق پاناما مجموعهای از یازده و نیم میلیون مدرک مختلف است که حدود ۲ ترابایت فضا اشغال میکند. این میزان حجم از فایلهای مختلف پی.دی.اف، عکس، ایمیل و.. به آن معناست که بررسی همهی آنها ممکن است چندین هفته طول بکشد. پس تازهترین اطلاعات را در سایتهای معتبر دنبال کنید.
گزارش : اشکان خسروپور